XÚT LỎNG LÀ GÌ? TÍNH CHẤT, ỨNG DỤNG VÀ NHỮNG LƯU Ý KHI SỬ DỤNG

Xút lỏng (Sodium Hydroxide – NaOH) là hóa chất kiềm mạnh được sử dụng phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp. Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về xút lỏng là gì? Tính chất, ứng dụng và những lưu ý khi sử dụng xút lỏng.

1. Xút lỏng là gì?

Xút lỏng (tên gọi hóa học: Sodium Hydroxide – NaOH dạng dung dịch), còn được gọi là xút ăn da lỏng hay caustic soda liquid. Đây là hóa chất vô cơ có tính kiềm mạnh, được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp và đời sống. So với xút vảy hoặc xút hạt, xút lỏng có dạng dung dịch nên dễ sử dụng hơn trong quy trình sản xuất tự động, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp có hệ thống bơm hoặc định lượng hóa chất.

Xút lỏng phổ biến nhất trên thị trường hiện nay có các nồng độ 32% – 45% – 50%, trong đó loại xút NaOH 32% được tiêu thụ nhiều nhất do tính ổn định và hiệu quả kinh tế. Xút lỏng có nguồn gốc từ nhiều quốc gia, tiêu biểu là Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam

2. Tính chất của xút lỏng

Xút lỏng mang đầy đủ tính chất đặc trưng của NaOH nhưng ở dạng dung dịch:

• Tính ăn mòn mạnh: có khả năng ăn mòn da, kim loại nhẹ và các vật liệu hữu cơ.
• Tính hút ẩm cao: dễ hấp thụ CO₂ và hơi nước trong không khí, vì vậy cần bảo quản kín.
• Không màu – không mùi nhưng có tính nhờn khi tiếp xúc do phản ứng với chất béo.
• Độ pH cao (pH từ 12 – 14), thể hiện tính kiềm mạnh.
• Phản ứng mạnh với axit sinh nhiệt, tạo muối và nước.
• Khả năng phản ứng với hợp chất hữu cơ như dầu mỡ, protein, cellulose,…
• Tan hoàn toàn trong nước và tỏa nhiệt khi pha loãng.

3. Ứng dụng của xút lỏng trong công nghiệp và đời sống

Xút lỏng (Sodium Hydroxide – NaOH) là một trong những hóa chất cơ bản có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực công nghiệp nhờ khả năng phản ứng mạnh, độ kiềm cao và tính hòa tan tốt. Các ứng dụng tiêu biểu gồm:

3.1. Xử lý nước và môi trường

• Được sử dụng điều chỉnh pH trong hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt và công nghiệp.
• Trung hòa các dòng thải chứa axit từ nhà máy hóa chất, xi mạ, luyện kim.
• Loại bỏ Photpho, kim loại nặng và hỗ trợ keo tụ – tạo bông trong xử lý nước thải.
• Khử trùng và cải tạo môi trường nước nuôi thủy sản.

3.2. Công nghiệp giấy và bột giấy

• Tham gia quá trình nấu bột giấy nhằm loại bỏ lignin và tạp chất hữu cơ.
• Giúp cải thiện độ bền cơ học và độ trắng của sản phẩm giấy.
• Ứng dụng trong tẩy rửa thiết bị và hệ thống đường ống trong nhà máy giấy.

3.3. Ngành dệt nhuộm – dệt may

• Dùng để xử lý kiềm hóa sợi (mercerization), nâng cao độ bóng và độ bền màu của vải cotton.
• Tẩy dầu mỡ, sáp và tạp chất hữu cơ trên sợi vải trước khi nhuộm.
• Điều chỉnh pH trong công đoạn nhuộm và hoàn tất vải.

3.4. Công nghiệp thực phẩm

• Ứng dụng trong tinh luyện dầu thực vật, sản xuất cacao, đường và nước giải khát.
• Rửa và khử trùng chai lọ trong dây chuyền chiết rót thực phẩm.
• Là chất điều chỉnh pH trong sản xuất thực phẩm (tuân thủ tiêu chuẩn E524 theo Codex).

3.5. Công nghiệp hóa chất – xà phòng – chất tẩy rửa

• Là nguyên liệu chủ đạo trong sản xuất xà phòng và chất tẩy rửa công nghiệp.
• Tham gia saponification – phản ứng xà phòng hóa chất béo.
• Dùng sản xuất nhiều hóa chất cơ bản khác như sodium hypochlorite (NaOCl), sodium phenolate.

3.7. Luyện kim và cơ khí

• Tẩy dầu mỡ, tẩy rỉ kim loại trước khi mạ, sơn hoặc gia công bề mặt.
• Xử lý bề mặt nhôm trong các quy trình sản xuất hợp kim và chi tiết máy.

3.8. Ứng dụng trong dược phẩm và y tế

• Là thành phần trong sản xuất một số dược phẩm và dung dịch khử trùng.
• Sử dụng trong điều chỉnh pH và xúc tác phản ứng hữu cơ.

4. Ưu điểm của xút lỏng

Xút lỏng NaOH đem lại nhiều ưu điểm nổi bật trong các ngành sản xuất, xử lý nước. Dưới đây là một số ưu điểm chính:

• Dạng dung dịch dễ pha loãng, dễ sử dụng.
• Phù hợp cho hệ thống định lượng tự động trong nhà máy.
• An toàn hơn xút vảy khi pha chế do không sinh bụi.
• Tính kiềm mạnh, hiệu quả xử lý nhanh.
• Chi phí kinh tế, nguồn cung ổn định.

5. Lưu ý an toàn khi sử dụng xút lỏng

Do tính ăn mòn mạnh, cần tuân thủ chặt chẽ các quy định an toàn khi sử dụng:

Trang bị bảo hộ

• Mang đầy đủ găng tay cao su, kính bảo hộ, khẩu trang, ủng, quần áo chống hóa chất.
• Không để xút tiếp xúc trực tiếp lên da hoặc mắt.

Sơ cứu khi bị tiếp xúc

• Nếu dính vào da: rửa ngay với nhiều nước sạch ít nhất 15 phút.
• Nếu dính vào mắt: rửa bằng nước sạch và đến cơ sở y tế ngay.
• Tuyệt đối không dùng giấm hoặc axit mạnh để trung hòa trực tiếp trên da.

Pha loãng và sử dụng đúng cách

• Khi pha loãng phải rót xút lỏng vào nước, không làm ngược lại để tránh bắn tóe do tỏa nhiệt mạnh.
• Không sử dụng chung với các hóa chất axit mạnh mà không có hướng dẫn kỹ thuật.

Lưu trữ – vận chuyển

• Dùng bồn chứa bằng thép không gỉ hoặc nhựa HDPE.
• Đậy kín, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao.
• Có biển cảnh báo nguy hiểm trong khu vực chứa.

Xút lỏng là hóa chất cơ bản quan trọng, ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp và xử lý nước. Với tính kiềm mạnh, khả năng phản ứng cao và hiệu quả kinh tế, xút lỏng đóng vai trò thiết yếu trong sản xuất công nghiệp hiện đại. Hiện nay, xút lỏng được hóa chất Việt Mỹ phân phối hàng chuẩn chính hãng, số lượng lớn với mức giá tốt. Nếu quý khách có nhu cầu mua hàng, vui lòng liên hệ với hóa chất Việt Mỹ chúng tôi để được hỗ trợ.Trân trọng cảm ơn quý khách.