TỔNG HỢP CÁC CHẤT KHỬ TRÙNG TRONG XỬ LÝ NƯỚC THẢI

Khử trùng là công đoạn quan trọng trong quy trình xử lý nước thải, giúp loại bỏ vi sinh vật gây bệnh, ngăn ngừa lây lan dịch hại và bảo vệ môi trường. Hiện nay có nhiều loại hóa chất được sử dụng với cơ chế và hiệu quả khác nhau. Bài viết sau sẽ tổng hợp các chất khử trùng phổ biến nhất trong xử lý nước thải, kèm ưu – nhược điểm để bạn đọc tham khảo và lựa chọn.

1. Chất khử trùng là gì?

Chất khử trùng là những hợp chất hóa học có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế vi sinh vật (vi khuẩn, virus, nấm, tảo) tồn tại trong nước thải. Quá trình này nhằm:

• Ngăn chặn sự phát tán mầm bệnh ra môi trường.
• Bảo vệ nguồn nước tiếp nhận như ao hồ, sông suối.
• Đảm bảo tiêu chuẩn nước thải đầu ra theo quy định.

Chất khử trùng thường có tính oxi hóa mạnh, khi tiếp xúc với tế bào vi sinh vật sẽ phá vỡ cấu trúc protein, enzyme và axit nucleic, khiến chúng mất khả năng tồn tại. Đây là bước quan trọng trong quy trình xử lý, giúp nguồn nước sau xử lý đảm bảo an toàn vệ sinh trước khi thải ra môi trường hoặc tái sử dụng.

Một chất khử trùng hiệu quả cần đáp ứng các tiêu chí: diệt khuẩn nhanh, ít để lại dư lượng độc hại, chi phí hợp lý và dễ áp dụng trong nhiều hệ thống xử lý.

2. Tổng hợp các chất khử trùng trong xử lý nước thải

2.1 Chlorine

Tác dụng: Chlorine là chất khử trùng truyền thống, được sử dụng rộng rãi trong cả nước cấp và nước thải. Nó diệt khuẩn nhanh, đồng thời khử mùi và oxy hóa một số hợp chất hữu cơ.

Ưu điểm:

• Hiệu quả diệt khuẩn cao.
• Hàm lượng Clo ổn định 70%, đa dạng dòng sản phẩm từ nhiều quốc gia khác nhau. Giúp khách hàng có nhiều lựa chọn.
• Giá thành hợp lý; Dễ sử dụng và bảo quản.

Nhược điểm:

• Có thể tạo sản phẩm phụ độc hại như trihalomethane (THMs).
• Khả năng khử trùng giảm khi pH nước cao.
• Dễ gây ăn mòn thiết bị nếu dùng không đúng cách.

Liều lượng tham khảo: 5 – 15 mg/L tùy mức độ ô nhiễm.

2.2 TCCA (Trichloroisocyanuric Acid)

Tác dụng: TCCA là hợp chất có chứa Clo hữu cơ 90%, thường ở dạng viên nén hoặc bột. Nó phân hủy trong nước và giải phóng Clo, giúp diệt khuẩn mạnh mẽ.

Ưu điểm:

• Hàm lượng Clo hoạt tính cực cao và ổn định
• Tan chậm, kéo dài hiệu quả khử trùng.
• Dễ bảo quản và vận chuyển.

Nhược điểm:

• Giá cao hơn Javen và Chlorine thông thường.
• Nếu dùng quá liều có thể làm tăng hàm lượng Clo dư trong nước, ảnh hưởng đến môi trường.

Liều lượng tham khảo: 1 – 5 mg/L cho nước thải sau xử lý sinh học.

2.3 Oxy già (Hydrogen Peroxide – H₂O₂)

Tác dụng: Oxy già là chất oxy hóa mạnh, có khả năng phân hủy nhanh thành nước và oxy. Khi tiếp xúc với vi sinh vật, nó phá hủy màng tế bào và enzyme, tiêu diệt vi khuẩn hiệu quả.

Ưu điểm:

• Không tạo sản phẩm phụ độc hại.
• An toàn, phân hủy hoàn toàn trong môi trường.
• Ngoài diệt khuẩn còn khử mùi, khử sắt, mangan.

Nhược điểm:

• Hiệu quả kém bền vững vì dễ phân hủy. Cần liều cao hơn so với Clo.
• Khó bảo quản lâu dài, nhạy cảm với ánh sáng và nhiệt độ.

Liều lượng tham khảo: 10 – 50 mg/L.

2.4 Thuốc tím (KMnO₄ – Kali Permanganat)

Tác dụng: Thuốc tím là chất oxy hóa mạnh, có thể khử sắt, mangan và một số hợp chất hữu cơ, đồng thời diệt khuẩn ở mức độ nhất định.

Ưu điểm:

• Hiệu quả cao trong khử sắt, mangan và khử mùi.
• Không tạo khí độc hại.
• Dễ sử dụng và bảo quản.

Nhược điểm: 

Giá thành cao hơn chlorine, liều lượng khó kiểm soát; nếu dùng quá liều có thể tạo màu tím trong nước

Liều lượng tham khảo: 2 – 10 mg/L.

2.5 Javen (NaOCl – Natri Hypochlorite)

Tác dụng: Javen là dung dịch chứa Clo hoạt tính, được dùng phổ biến trong xử lý nước thải nhờ khả năng diệt khuẩn nhanh chóng.

Ưu điểm:

• Dung dịch javen có giá thành rẻ, rất dễ mua, dễ sử dụng.
• Hiệu quả diệt khuẩn tốt. Loại bỏ được nhiều loại vi khuẩn, vi sinh vật trong nước
• Có thể khử mùi, tẩy màu nhẹ.

Nhược điểm:

Không ổn định lâu dài, dễ bay hơi, mất tác dụng nếu bảo quản kém.

Liều lượng tham khảo: 10 – 20 mg/L.

3. Lưu ý khi sử dụng chất khử trùng trong xử lý nước thải

Khi sử dụng các hóa chất khử trùng trong xử lý nước thải, để đảm bảo an toàn hiệu quả, các doanh nghiệp cần lưu ý:

• Xác định rõ tính chất nước thải (hàm lượng hữu cơ, độ pH, hàm lượng kim loại) để chọn chất khử trùng phù hợp.
• Không lạm dụng liều cao vì có thể gây độc hại hoặc phát sinh sản phẩm phụ nguy hiểm.
• Ưu tiên kết hợp khử trùng với các bước tiền xử lý (lắng, lọc) để đạt hiệu quả tối đa.
• Đảm bảo an toàn lao động khi tiếp xúc và pha chế, đặc biệt với chlorine và javen.

Trong thực tế, chlorine và javen vẫn là hai chất khử trùng phổ biến nhất nhờ giá thành thấp và hiệu quả nhanh. Tuy nhiên, với yêu cầu ngày càng cao về an toàn môi trường, nhiều nhà máy đã chuyển sang sử dụng TCCA và oxy già để giảm thiểu sản phẩm phụ độc hại. Thuốc tím thường được áp dụng trong trường hợp đặc thù, khi nước thải chứa nhiều kim loại hoặc cần xử lý mùi.

Chất khử trùng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nước thải sau xử lý đạt chuẩn, an toàn trước khi xả thải. Mỗi loại hóa chất như chlorine, TCCA, oxy già, thuốc tím, javen đều có ưu – nhược điểm riêng và phù hợp với từng điều kiện xử lý cụ thể. Do đó, việc lựa chọn và sử dụng đúng liều lượng là yếu tố then chốt để đạt hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường. Hiện nay, hóa chất Việt Mỹ cung cấp đa dạng các loai hóa chất khử trùng dùng trong xử lý nước thải, nếu quý khách có nhu cầu mua hàng, vui lòng liên hệ số điện thoại chi nhánh gần nhất ở cuối website để được hỗ trợ. Trân trọng cảm ơn quý khách